سنگ کیسه صفرا

کیسه صفرا، اندام کوچکی در ناحیه پایین کبد است که با ذخیره صفرا و ترشح آن درون روده کوچک هنگام ورود غذا به فرایند هضم و گوارش کمک می‌کند. 

صفرا مایعی تولید شده در کبد و تشکیل شده از چند ماده مانند کلسترول، بیلی‌روبین (مواد رنگدانه‌ای صفرا) و نمک‌های صفراوی است.

 سنگ کیسه صفرا تکه مواد جامدی می باشد که در کیسه صفرا تشکیل می شود

مجراهای صفراوی ساختارهای لوله‌ای شکلی که صفرا را از کبد به کیسه صفرا و سپس به دستگاه گوارش می‌برند

 علائم سنگ کیسه صفرا زمانی نمود می‌یابند که سنگ ،در اثرکلسترول یا بیلی روبین زیاد یا عدم تخلیه کامل کیسه صفرا تشکیل و یکی از مجراهای صفراوی را مسدود کند. 

علایم  بالینی سنگ کیسه صفرا

-وجود دو حالت تهوع و سر گیجه با هم از بهترین علائم سنگ صفرا و به طور کلی بیماری های کیسه صفرا است.

-درد یا فشار شدید و مداوم در ناحیه سر دل است که اغلب به ناحیه ی بین دو کتف راست یا شانه انتشار می یابد. شروع دردها معمولا ناگهانی است و در عرض چند دقیقه شدت آن بالا رفته و به حد ثابت می رسد. همچنین می تواند با شدت زیادی 1 تا 4 ساعت ادامه یابد و سپس به تدریج یا به سرعت برطرف شود.

این دردها ممکن است به دنبال مصرف یک غذای چرب و خوردن مقادیر زیادی غذا بعد ار یک دوره گرسنگی طولانی  و حتی گاهی به دنبال یک غذای معمولی ایجاد شود.

روش های تشخیصی:

سونوگرافی شکم/ آزمایشهای خونی 

/سی.تی.اسکن جهت تشخیص سنگ مجرای صفراوی /

درمان سنگ کیسه صفرا :

روش های درمان قطعی سنگ کیسه صفرا طبق نظر پزشک با توجه به شدت علائم و تأثیرگذاری آن بر زندگی روزمرّه بستگی دارد.

- سنگهایی که علامتی از خود نشان نمی دهند ،عموما نیازی به درمان ندارند. 

- بعضی از داروها، در صورت کوچک بودن و عدم کلسیمی بودن سنگ‌ ممکن است به حل شدن سنگ کیسه صفرا کمک نمایند. که از چندماه تا 2 سال وقت لازم است و معمولا زمانی انجام می شود که فرد شرایط جراحی نداشته باشد.

-لاپاروسکوپی: بسته به نظر پزشک از لاپاروسکوپی هم برای حل کردن و برداشتن سنگ ها استفاده می شود.چنانچه درد ملایم و به ندرت بروز کند ،احتمالا از مسکن برای کنترل دوره های درد تجویز می شود وبه بیمار توصیه می شود که غذای سالم مصرف کند.

عمل کوله سیستکتومی:به جراحی خارج کردن کیسه صفرا اطلاق می شودکه در صورت شدت علائم و بسته به تشخیص پزشک ، به یکی از دو روش جراحی بسته یا لاپراسکوپی با ایجاد چند شکاف نیم سانتی متری در  شکم یا جراحی باز با یک شکاف بزرگتر ممکن است انجام شود. 

مراقبتهای پس از عمل جراحی :

- جهت تسکین درد توصیه به انجام تنفس عمیق و تغییر وضعیت در بستر، مصرف دارو های مسکن تجویز شده ،سرفه کردن ضمن حمایت ناحیه عمل با دست جهت کمک به تنفس

- در صورت داشتن تیوپ جی پی در ناحیه عمل جهت خروج ترشحات از ناحیه عمل، از پیچ خوردن و بسته شدن لوله ،پیشگیری کنید و انرا در زمان استراحت همسطح بدن قرار دهیدزمان حرکت،در سطح کمر باشد. در صورت نیمه پر شدن ، در کیسه انتهایی تخلیه کنید.

- داروهای تجویز شده به موقع استفاده شود.

-جهت تغذیه توصیه می شود که از خوردن غذاهایی که باعث بروز علائم گوارشی (مثل اسهال ، استفراغ ، یبوست و نفخ) می شود و چربی ها اجتناب شود. پس از یک هفته از عمل محدودیتی برای مصرف چربی و تخم مرغ نیز در حد معمول ندارد. 

-جهت بهبود اشتها غذا در وعده های زیاد و با حجم کم مصرف شود. 

-پس از عمل روزی 3 – 1 بار مدفوع شل دفع می شود که علت آن ورود مستقیم و مداوم صفرا به دوازدهه (ابتدای روده کوچک) می باشد. معمولا دفعات اجابت مزاج بعد از چندهفته تا چند ماه کم می شود.

-جهت تحرک و فعالیت توصیه می شود که بیمار روزانه چند بار از تخت پایین بیاید و قدم بزند.به تدریج با بهبود وضعیت می تواند فعالیت های خود را کم کم بیشتر کند

- در صورت داشتن نمونه پاتولوژی انرا به ازمایشگاه مشخص شده برده ونتیجه را به پزشک خود اطلاع دهید.

-در صورت جراحی به روش باز ، بدنبال خستگی استراحت کنید و حدود 4 تا 6 هفته از بلند کردن اجسام سنگین و انجام کارهای سخت و ورزش سنگین ،خودداری کنیدو بر حسب میزان تحمل خود ،به تدریج فعالیتهای خود را افزایش دهید.

-در صورت انجام عمل به روش لاپراسکوپی،انجام فعالیتهای معمول بعد از دو روز امکان پذیر خواهد بود. 

زمان استحمام: طبق نظر پزشک

-علایم هشدار : تنگی نفس، تب و لرز، در صورت درد شدید شکم ، ،تهوع، استفراغ، ضعف و بی حالی و رنگ پریدگی ، بی اشتهایی شدید،زردی نفخ و اتساع شکم ،سخت شدن اطراف محل زخم باید به پزشک معالج خود مراجعه نمایید.

گردآوری و تنظیم: سیده زهره فلاح زاده

منبع پرستاری داخلی جراحی برونر سودارث –2018