ویترکتومی (Vitrectomy)
کار اصلی چشم آن است که نورهایی را که از خارج دریافت می کند طوری روی پرده شبکیه متمرکز کند که تصویر دقیقی از شیء مورد نظر روی پرده شبکیه ایجاد شود. شبکیه بافت حساس به نور در قسمت عقب کره چشم است که این تصاویر را به صورت پیام های عصبی به مغز ارسال می کند و این پیام ها در مغز تفسیر می شوند. بنابراین برای واضح دیدن، قبل از هرچیز لازم است که نور به طور دقیق روی پرده شبکیه متمرکز شود.
زجاجیه ماده شفاف و ژله ای است که بخش میانی چشم را پر می کندو موجب حفظ شکل کروی چشم می شودکه با افزایش سن،تحلیل رفته ورشته هاو سلول هایی در ان جمع می شود که بیماراز ان به عنوان مگس پران نام می برد. شبکیه سطح داخلی اتاق حاوی زجاجیه را می پوشاند.
ویترکتومی یا تخلیه زجاجیه به عمل جراحی برداشتن همه یا بخشی از زجاجیه چشم به منظور از بین بردن کدورت ان گفته می شود که برای درمان برخی از اختلالات زجاجیه و شبکیه به کار می رود .
اهداف جراحی ویترکتومی
- خارج کردن تمام یا قسمتی از زجاجیه کدر شده
- خارج کردن بافت آسیب دیده موجود و تلاش برای برگرداندن شبکیه به محل اصلی خود
- جایگزین کردن گاز یا هوا در چشم برای کمک به باقی ماندن شبکیه در محل مناسب (حباب به آهستگی از محل خود ناپدید خواهد شد)
- جایگزین کردن روغن سیلیکون در چشم که معمولا نیاز به جراحی بعدی جهت خارج کردن روغن ،دارد.
موارد نیاز به ویترکتومی :
- برخی از موارد جداشدگی شبکیه.که با جراحی ویترکتومی، بافت آسیب دیده ای که ممکن است باعث جا به جایی، چروک خوردگی یا از هم گسیختگی شبکیه شود خارج می شود.
- جراحت شدید چشم
- عفونت بخش های داخلی کره چشم
- رتینوپاتی دیابتی: اگر خونریزی و کشیدگی بر روی شبکیه وجود داشته باشد (خون یا باقیمانده های ناشی از عفونت یا التهاب که ممکن است باعث انسداد یا محو شدن تصویر برای تمرکز بر روی شبکیه شود، توسط جراحی خارج می شود.)
- به دنبال بروز برخی اختلالات بعد از جراحی کاتاراکت مثل افتادن عدسی به داخل زجاجیه
- خارج نمودن جسم خارجی که به دنبال ضربه وارد چشم شده و گیر کرده باشد
- چروک شدگی یا سوراخ ماکولا (ناحیه مرکزی شبکیه که مسئول دید مرکزی می باشد)
برخی از خطرات ویترکتومی:
- عفونت
- خونریزی
- جداشدگی شبکیه
- ضعف بینایی
- افزایش فشار چشم
- یک خطر احتمالی جراحی ویترکتومی افزایش سرعت شکل گیری کاتاراکت می باشد.
اگر چه در موارد نادر، مدت کوتاهی بعد از ویترکتومی، کاتاراکت پیشرفت می کند ولی در بیماران سال خورده اغلب کاتاراکت بعد از چند ماه پیشرفت خواهد کرد.
میزان بهبود بینایی:
قدرت بینایی ،بعد از جراحی ویترکتومی به چندین متغیر وابسته است، بخصوص در مواردی که قبل از انجام ویترکتومی بیماری چشمی باعث آسیب دایمی به شبکیه شده باشد. چشم پزشک با توجه به شرایط راجع به میزان احتمال بهبود بینایی توضیح خواهد داد .
اقدامات بعد از جراحی ویترکتومی :
1-تا چندین روز چشم دردناک و حساس است. معمولاً لازم است قطره های آنتی بیوتیک و قطره های ضد التهاب، پس از جراحی استفاده شود. گاهی قطره های دیگر ،مثل داروهای پایین آورنده فشار چشم و یا قطره های گشاد کننده مردمک، نیز استفاده می شود.
2-استفاده از محافظ چشمی برای مدت کوتاهی بعد از عمل
3-توجه به قرار گیری سر در وضعیت خاص و براساس نوع عمل(عدم توجه به این موضوع موجب شکست درمان می شود.)
4-در صورتی که حباب گاز به داخل چشم تزریق شده باشد فرد باید تا یکی دو هفته سرش را به طرف پایین نگه دارد و حتی برای خوابیدن هم در وضعیت نیمه نشسته قرار گیرد و به هیچ وجه طاقباز نخوابد. پس به توصیه های چشم پزشک در مورد نحوه قرارگیری سر در وضعیت خاص توجه نمایید، زیرا عدم توجه به این موضوع می تواند موجب شکست درمان شود.
5-تا زمان خروج حباب های گاز، پرواز با هواپیما یا مسافرت به ارتفاعات ممنوع است، زیرا افزایش سریع ارتفاع می تواند منجر به افزایش خطرناک فشار چشم شود.
6-در مواردی که از روغن سیلیکون استفاده می شود، لازم است بیمار را تحت نظر قرار داد، زیرا ممکن است در طول زمان روغن سیلیکون موجب بروز مشکلاتی شود و نیاز به خروج روغن در اسرع وقت وجود داشته باشد.
7-بطور کلی پس از جراحی شبکیه لازم است فرد مرتباً جهت کنترل وضعیت شبکیه و جلوگیری از عوارض احتمالی به چشم پزشک مراجعه کند.